Sławni Prawnicy

STRONA GŁÓWNA   by mecenasi.pl

Stanisław Starzyński
1853-1935

przełom XIX/XX wieku

Stanisław Starzyński (1853-1935) prawnik, polityk, profesor, dziekan Wydziału Prawa i rektor Uniwersytetu Lwowskiego, jeden z najwybitniejszych znawców prawa konstytucyjnego w Polsce. Urodził się na Ukrainie.
W 1876 r. ukończył Wydział Prawa Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie uzyskał stopień doktora praw. Studiował na uniwersytetach wiedeńskim i monachijskim.
W 1884 r. został wybrany na członka Lwowskiej Rady Powiatowej i Wydziału Powiatowego, a następnie na posła do Rady Państwa w Wiedniu i na Sejm Krajowy. Był także wiceprezydentem Izby Posłów i członkiem Izby Panów oraz Galicyjskiej Komisji Rządzącej i Konstytucyjnej.
W 1889 r. mianowany na Uniwersytecie Lwowskim profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Prawa Politycznego, pierwszym profesorem wyłącznie prawa politycznego ogólnego i austriackiego. Dziekan Wydziału Prawa w latach 1895-96 i 1918-19, rektor w latach 1913-14 oraz prorektor w latach 1914-15.
Autor licznych pionierskich prac z prawa politycznego. W 1892 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego Uniwersytetu Lwowskiego.
W 1894 r. wydał wraz z prof. Ludwikiem Finkielem niezastąpioną do dziś w dziejach nauki polskiej dwutomową pracę źródłową "Historia Uniwersytetu Lwowskiego".
Zajmował się badaniami problemów podziału władz i zagadnieniami połączenia państw, stosunkiem ustaw zasadniczych do zwyczajnych, prawem konieczności państwowej i źródłami prawa konstytucyjnego, problemami prawnymi samorządu, suwerenności i decentralizacji.
Wydawał liczne prace i zbiory źródeł prawa także austriackiego.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę nadal związany z Uniwersytetem we Lwowie, jednak czynnie włączył się do budowy zrębów młodej państwowości oraz w prace nad nową konstytucją.
Od 1920 r. był członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie, a od 1928 r. członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.
Autor około 70 znaczących prac naukowych. W latach 1926-1935 członek Rady Prawniczej przy Sejmie, a w okresie tzw. reformy jędrzejowiczowskiej, ograniczającej autonomię wyższych uczelni w Polsce, wielokrotnie wypowiadał się za jej utrzymaniem.
Po przejściu na emeryturę prof. honorowy UJK, działacz polityczny, m.in. poseł w Sejmie Krajowym we Lwowie 1907-13, członek wiedeńskiej Izby Poselskiej (Rady Państwa) 1884-88, 1901-07 i 1907-11, autor i współautor licznych aktów prawnych dot. prawa wyborczego, prawa konstytucyjnego i prawa administracyjnego, wiceprezydent Izby Poselskiej 1907-11, w 1909 przyczynił się do rozszerzenia autonomii Galicji (tzw. lex Starzyński), członek austriackiej Izby Panów 1917-18.
Od 1920 r. był członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie, a od 1928 r. członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.
Autor około 70 znaczących prac naukowych. W latach 1926-1935 członek Rady Prawniczej przy Sejmie, a w okresie tzw. reformy jędrzejowiczowskiej, ograniczającej autonomię wyższych uczelni w Polsce, wielokrotnie wypowiadał się za jej utrzymaniem.
Współzałożyciel i prezes Biblioteki Słuchaczów Prawa oraz Czytelni Akademickiej,
Doktor honoris causa USB, obywatel honorowy Rawy Ruskiej, Sokala i Żółkwi, Filister honorowy Leopolii, Roxolanii, Avanguardii, prezes Koła Filistrów Avanguardii, pośmiertnie odznaczony Dyplomem i Złotą Odznaką ZPKA 1937.
Pochowany obok grobów ojca i brata w kaplicy przypałacowej znajdującej się w wiosce Derewni koło Żółkwi, gdzie spędził też ostatnie lata życia.